Moim okiem: Micro 4/3 – mały może mniej?

Panasonic Lumix GH5s korzystający z Dual Native ISO. 

     W ciągu ostatnich kilku miesięcy dwaj czołowi (praktycznie jedyni) producenci aparatów i obiektywów m4/3, wrzucili na rynek kilka bardzo ciekawych produktów. Robił to głównie Panasonic, ale i Olympus błysnął superjasnymi stałkami f/1.2: 17 mm i 45 mm. Panasonic, z optyki, pokazał dwusetkę f/2.8, zdjęcia z której powodują silny opad szczęki u oglądających je. Ważniejsze są jednak dwa aparaty, oba posadowione na szczytach dwóch drabin ewolucji. To oczywiście flagowy „fotograficzny” Lumix G9 oraz „filmowy” Lumix GH5s. 

     Pierwszego już przetestowałem i wypadł naprawdę dobrze. Lumixem GH5s pewnie nie zajmę się „testowo”, bo film to nie moja działka. Niemniej – gdy już tylko znajdzie się seryjny egzemplarz – z chęcią przetestuję go fotograficznie, ze względu na ciekawy pomysł Dual Native ISO. Jeżeli jeszcze o tym nie słyszeliście, zajrzyjcie do mojego artykułu o GH5s. Jeśli to naprawdę działa i jeśli Panasonic przeniesie owo rozwiązanie do kolejnych swoich bezlusterkowców, to może zrobić się ciekawie. Czy działa, to niby już widziałem podczas konferencji na której zaprezentowano GH5s. Zdjęcia w formacie z okolic A3, wykonane przy wysokich czułościach tym Lumixem i Fuji X-E3 pokazują, że matryca 4/3 cala nie ma czego się wstydzić wobec przetworników APS-C. Choć gdyby tam były zdjęcia z Nikona D500, już by to tak pięknie nie wyglądało. Napisałem wcześniej, że „niby widziałem”, bo do oficjalnych zdjęć testowych mam ograniczone zaufanie. Co wcale nie znaczy, że po własnych doświadczeniach z GH5s nie wyrażę jeszcze bardziej entuzjastycznej o nim opinii.

     Jasne, z przetwornika o rozmiarach tak nikczemnych jak 4/3 cala nie wydobędzie się tyle, co ze znacznie większego. Na forach internetowych liczni wojownicy klawiatury podkreślają z satysfakcją, że choćby się paliło i waliło, różnica pomiędzy Micro 4/3 a APS-C to zawsze będzie „1 działka”, a do małego obrazka „2 działki”. Co więcej wydobędą z matryc Panasonic i Olympus, to przecież potrafią zrobić Nikon, Pentax i Sony. Być może i oni wpadną na pomysł analogiczny do Dual Native ISO, i to co Panasonic ich dogonił, to oni zaraz znowu odskoczą.

Rodzina kompaktowych jednocalówek Sony RX100 doświadczyła
postępu w technologii przetwornika obrazu: od Front Illuminated CMOS
do Stacked Back Side Illuminated CMOS.

     Ja do niedawna też tak myślałem. Ostatnio jednak coś odkryłem. No dobrze, nie sam, trochę podpowiedział mi Krzysiek Szablisty z polskiego Sony. Dzięki! 

     Matryce 4/3 cala, w odróżnieniu zarówno od większych (APS-C, FF), jak i mniejszych (1-calówki) nie dostąpiły jeszcze zaszczytu dwóch technologii: Back Side Illuminated CMOS oraz Stacked CMOS. Ideą obu jest upchnięcie „elektroniki” przetwornika poniżej warstwy komórek światłoczułych tak, by mogły one zajmować jak największą powierzchnię. Tak się jakoś składa, że różne inne matryce już tak potrafią, a 4/3 cala nie. Ciekawe czy, a raczej kiedy, Sony – bo to pewnie ono – stworzy na potrzeby Panasonica i Olympusa takie matryce? Bezlusterkowce obu tych producentów sporo by na tym skorzystały.

     Ile? Spróbowałem to oszacować na podstawie postępów Cyber-shotów serii RX100, biorąc pod uwagę wyniki ich pracy przy wysokich czułościach. Tak się bowiem składa, że Sony RX100 „Mark I” używało matrycy Front Illuminated CMOS, Mark III otrzymał BSI, a Mark IV i V Stacked BSI. Skorzystałem z testów DxO Mark. Wiem, nie wszyscy je uważają, lecz myślę, że do celów porównawczych nadadzą się one wystarczająco dobrze. Z obliczeń wyszło mi, że piąta wersja RX100 w porównaniu z pierwszą jest lepsza w „konkurencji wysokich czułości” o ok. 0,6 działki. Jeśli więc matryce 4/3 cala dostaną takiego kopa, niewiele im zabraknie do osiągów przetworników APS-C. Ok, przyznaję, zakres dynamiki kolejnych modeli RX100 nie poprawia się praktycznie wcale. Jednak tu Olympus i Panasonic już teraz nie wypadają źle, gdyż mogą konkurować z niektórymi aparatami pełnoklatkowymi. Niektórymi, czytaj: Canonami.

Panasonic Lumix GX8. Obstawiam, że to jego następca otrzyma
matrycę z Dual Native ISO. A może również z CMOSem Stacked BSI?

     Tak czy inaczej, chętnie sprawdzę jak działa Dual Native ISO w Lumiksie GH5s, a potem już tylko czekam aż ta „podwójna czułość” oraz technologia Stacked BSI trafią do bezlusterkowego Lumixa. Jakiegoś następcy G80, a może GX80, czy też GX8. W końcu G9 już jest, więc czas na G90, GX90 lub GX9. Wybór jest. Panasonicu, do roboty!