Canon – i wszystko ciemne! – czyli nowe obiektywy RF

     Tydzień temu, pisząc artykuł o nowościach Canona poruszyłem wyłącznie kwestię EOSów R5 i R6, i „nie rozcieńczałem” tematu sprawą ogłoszonych jednocześnie obiektywów. Wypadałoby jednak i o nich wspomnieć, szczególnie że między nimi znajdziemy ciekawe okazy. Należą one do dwóch ważnych klanów optyki RF: tego skupiającego szkła ponadnormatywnie jasne oraz drugiego, artykuł o którym zatytułowałam kiedyś Ciemno – ciemniej – Canon.

     W pierwszej grupie prym wiedzie superjasny zoom 28-70 mm f/2, a wspierają go trzy stałki f/1.2: standardowe 50 mm oraz portretówka 85 mm obecna na rynku w dwóch wersjach. Teraz Canon uzupełnił tę linię o obiektyw typu dwa w jednym, makrówkę-portretówkę. To znowu osiemdziesiątkapiątka, widać w Canonie lubią tę ogniskową. 

     Zdecydowanie ciemniejsza niż dwie pierwsze, ale za to sięgająca skalą odwzorowania aż 1:2. Oczywiście, to jeszcze nie jest prawdziwe makro, ale przyda się w wielu sytuacjach gdy fotografujemy z bliska. Pamiętajmy, że jednym z pierwszych szkieł RF też było takie prawie makro, 35 mm f/1.8 1:2. Nowa osiemdziesiątka piątka jest jeszcze ciemniejsza jej maksymalny otwór względny to f/2, choć nadal zasługuje na miano jasnego obiektywu. To oczywiście z powodu tego makro. Z pewnością nie każdemu ta koncepcja podpasuje. Wiele osób woli obsłużyć portret / ludzi obiektywem 85/1.4, a do makro mieć klasyczne 100/2.8 1:1. Ale znajdą się i tacy, którym spodobają się dwie funkcje w jednym szkle, mimo tego 1:2 w makro, mimo f/2 do ludzi, mimo pół kilograma ciężaru. I pomimo ceny sugerowanej wynoszącej 3200 zł.

     Przy tym optyczne wnętrze obiektywu wcale nie jest bogate. Co prawda soczewek jest tam aż 12, ale ze „szlachetnego’ szkła znajdziemy tylko jedną soczewkę UD. Ani sztuki asferycznych, wysokorefrakcyjnych itd., co świadczy o chęci uzyskania ładnej plastyki zdjęć, której te wyrafinowane elementy mogą szkodzić. W sumie, dobry pomysł. Równie dobrym jest obecność stabilizacji optycznej IS, o deklarowanej skuteczności 8 działek czasu przy współpracy ze stabilizacją matrycy EOSów R5 lub R6 i 5 działek przy samodzielnym działaniu – czyli gdy fotografujemy EOSami R lub RP. Z pełnej, oficjalnej nazwy obiektywu, RF 85 mm F2 MACRO IS STM, dowiadujemy się o rodzaju napędu autofokusa, a gdy przeglądam dane techniczne widzę jedną wartą zadeklarowania: minimalną odległość ogniskowania wynoszącą 35 cm. To niezbyt dużo jak na tę ogniskową i osiąganą wówczas skalę odwzorowania. Podejrzewam, że przy zmniejszaniu dystansu ostrości rzeczywista ogniskowa obiektywu zauważalnie skraca się. Co nie jest niczym dziwnym w przypadku systemów wewnętrznego ogniskowania, a z takiego korzysta najnowsza canonowska osiemdziesiątkapiątka.

     Zanim przejdę do nowych obiektywów typu „Ciemność widzę!”, wrzucę przerywnik dotyczący premiery telekonwerterów. Tradycyjnie, dwóch, o równie tradycyjnych krotnościach 1,4× i 2× i tradycyjnych dla Canona białych obudowach. Które sugerują obecność wewnątrz niskodyspersyjnych soczewek i jest to sugestia prawdziwa. Znajdziemy tam też elementy o wysokim współczynniku załamania światła, a na metkach towarzyszącym tym telekonwerterom w sklepach (od końca lipca tego roku) zobaczymy ceny z okolic 2700 zł za „krótszy” telekonwerter i 3400 zł za „dłuższy”. Sporo!

     Reprezentantów ciemnej, bardzo ciemnej optyki, wśród lipcowych premier Canona jest aż trzech. Pierwszy prezentuje się jeszcze w miarę normalnie, bo maksymalny otwór względny f/7.1 w długim zoomie to nie jest jakaś zupełna abstrakcja. A przy tym nie jest to pierwszy tak ciemny zoom RF Canona. Nad pierwszym, czyli 24-105/4-7.1 zdążyłem się już poznęcać na blogu. Ciekawe, że w nowym, jeszcze ciemniejszym RF 100-500 mm f/4.5-7.1L IS USM jasność (ciemność?) razi jakby mniej. Może dlatego, że to supertele? A może dlatego, że jest biały? Wszak to eLka. Tak czy inaczej, chyba najciemniejsza z dotychczas pokazanych. Jednak wiadomo, że nieduży maksymalny otwór względny jest cechą pożądaną przy niedużych korpusach aparatów, a jednocześnie dopuszczalną, biorąc pod uwagę przyzwoite obecne zachowanie się matryc przy wyższych czułościach.

     Jak przystało tele-eLce, napakowana jest ona soczewkami niskodyspersyjnymi: 1 Super UD i 6 UD. Stabilizator optyczny ma pozwalać na fotografowanie z czasami dłuższymi o 5 działek, a jeśli wspomoże się go stabilizacją matrycy EOSa R5 albo R6, to 6 działek. Zauważmy, że przy tak długich ogniskowych maleje skuteczność IBIS (In Body Image Stabilization) – przy RF 85 mm f/2 było to 8 działek. Telezoom oczywiście jest uszczelniony, a napęd autofokusa stanowią dwa silniki Nano USM, co świadczy o obecności co najmniej dwóch członów optycznych poruszających się niezależnie podczas ustawiania ostrości. Powód skorzystania z tego rozwiązania wyjaśnia passus w informacji prasowej: innowacyjny system autofokusa Canon pozwala na lepsze ogniskowanie z bliskiej odległości, nawet do 0,9 m.

     Na koniec mocna rzecz: ten ciemny zoom może w pełni współpracować z telekonwerterami! W pełni, czyli działa jego autofokus. Dotychczas światło f/4 (czasem nawet wyższe) było nieprzekraczalną granicą. Z 500 mm możemy więc uzyskać 700 mm albo nawet 1000 mm, choć pojawiający się wówczas otwór f/14 nie wygląda ciekawie. A jeszcze ciekawsze, że owo f/14 to jeszcze nie koniec zakresu maksymalnych otworów względnych, o których dziś wspomnę. Ale cóż, skoro systemy AF umieją działać w takiej ciemnicy, należy się tylko cieszyć. Pewnym niezbyt istotnym ograniczeniem jest zmniejszenie do 300-500 mm zakresu ogniskowych, przy których obiektyw może pracować z TC. Oczywiście chodzi o położenie tylnych członów optycznych, które w dole zooma nie pozwalałyby na połączenie obiektywu z telekonwerterem.

     Jeszcze dwie oficjalne deklaracje Canona: zoom 100-500 mm pojawi się w sklepach we wrześniu, a kosztować będzie nieco ponad 14000 zł. No, zaszaleli! Musi być naprawdę świetny, żeby móc konkurować na rynku z odpowiednikami Sigmy i Tamrona.

     Brnę dalej w ciemność. Czas na dwa obiektywy, tym razem stałoogniskowe, ale o wyjątkowo długich ogniskowych: 600 mm i 800 mm. Ci, którzy spodziewają się wielkich, ciężkich i koszmarnie drogich potworów, będą zawiedzeni. Oba te szkła mają bowiem światło f/11, w ich konstrukcjach optycznych wykorzystano soczewki dyfrakcyjne DO pozwalające skrócić obiektyw, a na dokładkę oba są składane. Czy też rozsuwane do pozycji roboczej, jeśli wolimy taką konwencję. W efekcie każdy nich waży około kilograma (sto gramów w jedną, czy dwieście w drugą pomijam) i wcale nie są długie. Krótszy z nich, czyli RF 600 mm f/11 IS STM ma 20 / 27 cm długości (złożony / rozłożony), a RF 800 mm f/11 IS STM 28 / 35 cm. Skoro już jestem przy centymetrach: obiektyw 600 mm potrafi ustawiać ostrość od 450 cm, a 800 mm od 600 cm. Jak z pewnością zauważyliście, oba szkła są stabilizowane. Krótszy z obiektywów ma deklarowaną skuteczność układu IS na poziomie 5 działek czasu, a dłuższy 4 działek. Oba mają też wbudowane gniazda statywowe, choć bez typowego dla teleszkieł pierścienia z wystającym „uchwytem” z gwintem. Gniazda to po prostu lekko wystające z korpusów płytki. Co oczywiście wymusza obrócenie aparatu na głowicy statywu do ujęć w pionie, ale jednocześnie zmniejsza bryłę obiektywu.

     Jeszcze jedno ciekawe ograniczenie: obiektywom tym brak przysłon! Pomysłowe uproszczenie, które chyba mało komu będzie wadziło. Tak długimi, a przy tym tak ciemnymi obiektywami i tak praktycznie zawsze pracowałoby się przy pełnej dziurze.

     Z mniej ciekawych wieści: obiektywy te nie są uszczelnione, a żadna z ich soczewek nie jest wykonana ze szkła o niskiej dyspersji. Obie cechy mocno zniechęcą potencjalnych kupców. To przecież obiektywy w plener, a brak soczewek UD, czy super UD źle wróży ostrości obrazu z tak długich tele. Ceny? 3700 zł za 600 mm i 4800 zł za 800 mm. Sprzedaż obu ma wystartować jeszcze w lipcu.

     A, na koniec ciekawostka, o której napomknąłem wcześniej, pisząc że f/14 to jeszcze nie koniec zakresu jasności obiektywów, o których będzie mowa w tym artykule. Za f/14 jest bowiem jeszcze f/16 oraz f/22. Są to maksymalne otwory względne obiektywów 600 i 800 mm, gdy dołączymy do nich telekonwertery 1,4× albo 2×. Dołączyć to jedno, ale czy będzie działał wówczas autofokus? No właśnie, będzie! Przy f/22! Koniec świata! Widać jak na dłoni po co tym Canonom R system ostrzenia pozwalający pracować przy (katalogowych) poziomach oświetlenia rzędu -6 EV.

     Niewątpliwie zaprezentowane tydzień temu EOSy R5 i R6 to wielce ciekawe konstrukcje, jednak i te obiektywy warte były wspomnienia. Interesujące, czy pokazanie tych trzech mocno ciemnych szkieł jest próbą znalezienia sobie przez Canona niszy? A może to początek trendu wśród wszystkich producentów małoobrazkowych bezlustrowców? Obstawiam opcję pośrednią: oni spróbują zmałpować Canona tworząc pojedyncze tak ciemne obiektywy i na tym poprzestaną. Na zasadzie „i my takie mamy!”. Ciekawe, czy dobrze obstawiam…